बॅडमिंटन खेळाची माहिती | इतिहास, नियम आणि स्वरूप

आज बॅडमिंटन हा खेळ झपाट्याने विकसित होत आहे हे तुम्हांला माहीतच आहे. अनेक देशांमध्ये बॅडमिंटन हा राष्ट्रीय खेळ म्हणून खेळला जातो. भारतातही अनेक तरुण बॅडमिंटनमध्ये आपले करिअर घडवत आहेत.अशा परिस्थितीत बॅडमिंटन हा खेळ काय आहे आणि त्याचा इतिहास काय आहे, याबाबत अनेकांना माहिती नसते, म्हणून आम्ही या लेखात तुम्हांला बॅडमिंटन खेळाचा इतिहास, नियम आणि स्वरूप याबद्दल संपूर्ण माहिती देऊ, म्हणून तुम्ही हा लेख नक्की शेवटपर्यंत वाचा.

बॅडमिंटन खेळाची माहिती मराठी | Badminton खेळाचा इतिहास, नियम आणि स्वरूप

बॅडमिंटन खेळ म्हणजे काय?

Badminton हा रॅकेटने (Racquet) खेळला जाणारा खेळ आहे ज्यासाठी दोन लोकांची आवश्यकता असते आणि हा खेळ आयताकृती मैदानात खेळला जातो आणि दोन्ही बाजूला जाळे असते, त्यानंतर खेळाची प्रक्रिया सुरू होते. या खेळात प्रत्येक खेळाडू दुसऱ्या खेळाडूच्या दिशेने Racquet च्या साहाय्याने शटलकॉक (Shuttle Cock) मारतो.

बॅडमिंटन खेळाचा इतिहास

Badminton खेळाचा इतिहास फार जुना नाही. हा खेळ ब्रिटिश राजवटीत ब्रिटीश अधिकारी खेळत होते.पूर्वी या खेळाला शटल कॉक म्हटले जायचे. पूर्वी या खेळात लोकरीपासून बनवलेला चेंडू वापरला जायचा व हा खेळ 4 लोक खेळत असत पण कालांतराने हा खेळ 2 लोक खेळू लागले.

1934 च्या सुमारास बॅडमिंटन वर्ल्ड फेडरेशनची (BWF) स्थापना करण्यात आली ज्याद्वारे या खेळाशी संबंधित नियम बनवले गेले आहेत आणि आज त्या नियमांचे पालन केले जाते. जेव्हा BWF ची स्थापना झाली, त्यावेळी त्याच्या संस्थापक देशांमध्ये फ्रान्स, इंग्लंड, स्कॉटलंड यांचा समावेश होता आणि त्याशिवाय भारत देखील 1936 मध्ये या संस्थेचा सदस्य झाला कारण त्यावेळी भारत ब्रिटिश सरकारच्या अधिपत्याखाली होता.

Badminton हा खेळ आशिया आणि युरोपमध्ये खूप प्रसिद्ध आहे. भारत,चीन,इंडोनेशिया,मलेशिया,दक्षिण कोरिया आणि पाकिस्तान सारखे देश देखील बॅडमिंटन खेळ खेळतात. भारताने बॅडमिंटनमध्ये अनेक ऑलिम्पिक पदकेही जिंकली आहेत.भारताचे आघाडीचे मानधन घेणारे खेळाडू सायना नेहवाल, पीव्ही सिंधू, श्रीकांत, पुलेला यांचा समावेश आहे. गोपीचंद हे भारतातील प्रमुख खेळाडू आहेत ज्यांनी जागतिक स्तरावर आपली छाप पाडली आहे.

बॅडमिंटन खेळाचे मैदान

तुम्हांला माहीत असेलच की कोणताही खेळ खेळण्यासाठी मैदानाचा एक विशिष्ट आकार असतो. त्याचप्रमाणे बॅडमिंटन खेळाच्या मैदानाबद्दल बोलायचे झाल्यास, बॅडमिंटनचे मैदान सपाट असावे. badminton च्या मैदानात काही रंगीत रेषाही काढल्या जातात ज्यानुसार खेळाडूंना बॅडमिंटनचा खेळ खेळायचा असतो. badminton मैदानाला बॅडमिंटन कोर्ट म्हणतात. बॅडमिंटन कोर्ट 44 फूट लांब आणि 17 फूट रुंद असणे आवश्यक आहे. तथापि, जर ते दुहेरीत खेळले गेले म्हणजे चार लोक खेळत असतील तर त्याची रुंदी 17 फुटांवरून 20 फुटांपर्यंत वाढते.

बॅडमिंटनमध्ये किती खेळाडू असतात?

Badminton हा खेळ दोन किंवा अधिक लोकांमध्ये खेळला जातो.साधारणपणे Badminton हा खेळ दोन लोकांमध्ये खेळला जात असल्याचे तुम्ही पाहिले असेल, परंतु अनेक मोठ्या स्पर्धांमध्ये दुहेरीच्या मिश्र स्पर्धा आयोजित केल्या जातात ज्यामध्ये 4 लोक सहभागी होतात.

बॅडमिंटनच्या मुख्य स्पर्धा

ऑलिंपिक (Olympic)
ऑल इंग्लंड ओपन
बॅडमिंटन वर्ल्ड चॅम्पियनशिप
BWF वर्ल्ड ज्युनियर चॅम्पियनशिप
BWF सीनियर वर्ल्ड चॅम्पियनशिप
थॉमस कप / उबेर कप
सुदिरमन चषक

बॅडमिंटन खेळाचे नियम काय आहेत?

या खेळात प्रथम नाणेफेक केली जाते. नाणेफेक जिंकणारा ठरवतो की प्रथम सर्व्ह करावे की आणखी काही.
एखाद्या खेळाडूने आपल्या रॅकेटच्या मदतीने प्रतिस्पर्ध्याच्या खेळाडूकडे शटलकॉक मारला तर त्याला सेवा म्हणतात.
जेव्हा एखादा खेळाडू शटलकॉकला मारण्यास असमर्थ असतो तेव्हा प्रतिस्पर्धी एक गुण मिळवतो.
खेळाडू उजव्या किंवा डाव्या कोपर्यातून सर्व्ह करू शकतो. गेममध्ये, दोन्ही खेळाडू एकमेकांपासून तिरपे उभे असतात.
जर एखाद्या खेळाडूने रॅली गमावली तर प्रतिस्पर्ध्याला सर्व्ह करण्याची संधी मिळते.
हा खेळ एका सामन्यात तीन वेळा खेळला जातो. जो खेळाडू दोनदा गेम जिंकतो त्याला विजेता घोषित केले जाते. प्रत्येक खेळात खेळाडू आपली बाजू बदलतो.
एक बॅडमिंटन खेळ एकूण २१ गुणांचा असतो. जो खेळाडू अधिक गुण मिळवतो तो विजेता असतो. जर गेम 29 गुणांपर्यंत पोहोचला, तर विजेता सुवर्ण गुणांनी निश्चित केला जातो.

बॅडमिंटन खेळ कसा खेळायचा? (बॅडमिंटन कसे खेळायचे)

Badminton हा खेळ खेळणे खूप सोपे आहे, त्यासाठी दोन खेळाडू लागतात, त्यानंतर खेळाची प्रक्रिया सुरू होते. या खेळात प्रत्येक खेळाडू रॉकेटमधून शटलकॉक आपल्या प्रतिस्पर्धकाकडे फेकतो, त्यानंतर दुसऱ्या बाजूला उभा असलेला खेळाडू परत त्याच स्पर्धांकडे मारतो. जर तुम्ही त्याच्याकडून शॉट वाचवू शकला नाही तर तुमच्या समोरच्या टीमला 1 गुण दिला जातो. जो खेळाडू सर्वाधिक गुण मिळवतो त्याला विजेता घोषित केले जाते. अशा प्रकारे बॅडमिंटन हा खेळ सहज खेळला जातो. आणि तो कोणीही खेळू शकतो.

बॅडमिंटन उपकरणे

रॅकेट (Racquet) -: बॅडमिंटन खेळात रॅकेट हे एक साधन आहे जे या खेळात खूप महत्वाची भूमिका बजावते. संघात उपस्थित असलेल्या सर्व खेळाडूंकडे एक रॅकेट असते ज्याद्वारे शटल कॉक एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी मारला जातो आणि रॅकेटचा वापर त्याला वाचवण्यासाठी देखील केला जातो. जर कोणी रॅकेट वाचविण्यात अपयशी ठरले तर विरोधी संघाला 1 गुण दिला जातो.

शटलकॉक (Shutter Cock) -: शटल कॉकशिवाय बॅडमिंटन खेळ खेळणे कठीण असते. जेव्हा आपण बॅडमिंटन खेळतो तेव्हा प्लास्टिकचा शटल कॉक वापरतो. तुम्ही सर्वांनी बॅडमिंटन खेळताना त्याचा वापर केलाच असेल.

शूज (Shooes) -: हा खेळ खेळण्यासाठी शूजला विशेष महत्त्व आहे कारण येथे तुम्हांला एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी धावावे लागते, अशा स्थितीत शूजची पकड चांगली असावी, त्यामुळे बॅडमिंटनच्या खेळात खेळाडू चांगल्या दर्जाचे शूज वापरतात.

Image Source – Pexels

बॅडमिंटन खेळाशी संबंधित काही प्रश्न आणि उत्तरे (Badminton खेल FAQ)

प्र. बॅडमिंटनचे जनक कोण आहेत?
उत्तर – 1873 मध्ये, ड्यूक ऑफ ब्यूफोर्टने इंग्लंडमध्ये बॅडमिंटन खेळाची सुरुवात केली, म्हणून त्याला बॅडमिंटनचे जनक म्हटले जाते.

प्र. भारतात बॅडमिंटनची सुरुवात कधी झाली?
उत्तर – पहिला बॅडमिंटन क्लब १८७७ मध्ये स्थापन झाला आणि दहा वर्षांनंतर भारतात निर्माण झालेल्या अनौपचारिक नियमांचे पुनर्लेखन केले. बाथ badminton क्लबचे नियम आधुनिक बॅडमिंटनसाठी फ्रेमवर्क सेट करतात. badminton असोसिएशन ऑफ इंडिया (BAI) ची स्थापना इंग्लंड बॅडमिंटन असोसिएशन (BAE) च्या स्थापनेनंतर 1899 मध्ये झाली.

प्र. बॅडमिंटनचे दुसरे नाव काय आहे?
उत्तर – या खेळाला पूनाई असेही म्हणतात.