वायफाय म्हणजे काय?

वाय-फाय (wi-fi) एक लोकप्रिय वायरलेस नेटवर्किंग तंत्रज्ञान आहे. Wireless fidelity ज्याला आपण संक्षिप्त रूपात Wifi बोलतो. एनसीआर कॉर्पोरेशन / एटी अँड टी (NCR Corporation / AT & T) यांनी नेदरलँड्समध्ये 1991 मध्ये wi-fi चा शोध लावला. हे तंत्रज्ञान वापरुन आपण दोन किंवा अधिक उपकरणांमध्ये असणाऱ्या माहितीची देवाणघेवाण करू शकतो. लॅपटॉप सारख्या मोबाइल संगणकीय उपकरणांसाठी वाय-फाय विकसित केले गेले होते, परंतु आता त्याचा मोठ्या प्रमाणात मोबाइल अँप्लिकेशन्स, टेलिव्हिजन, डीव्हीडी प्लेयर आणि डिजिटल कॅमेरा यासारख्या इलेक्ट्रॉनिक्स उपकरणांमध्ये वापर होताना दिसत आहे.

वाय-फाय एक प्रकारचे वायरलेस तंत्रज्ञान आहे. याला सामान्यत: वायरलेस लॅन (LAN : Local Area Network) म्हणतात. wi-fi तंत्रज्ञान स्थानिक नेटवर्क क्षेत्रात वायरिंगशिवाय ऑपरेट करणे शक्य होते. हे घर आणि व्यवसायीकांसाठी एक उत्तम पर्याय आहे. कॉम्पुटर वायरलेस अडॅप्टर डेटा (data) रेडिओ सिग्नलमध्ये स्थानांतरित करतो आणि त्यानंतर तो डेटा वापरकर्त्यांसाठी अँटेनामध्ये स्थानांतरित केला जातो.

वायफाय टेक्नॉलॉजी वर्किंग प्रिन्सिपल

वाय-फाय एक केबल किंवा तारा न वापरता तयार केलेली हाय-स्पीड इंटरनेट आणि नेटवर्क कनेक्शन सेवा आहे. वायरलेस नेटवर्कमध्ये रेडिओ सिग्नल (radio signal), अँटेना (antenna) आणि राउटर (router) अशा 3 घटकांचा समावेश असतो. वाय-फाय नेटवर्किंग रेडिओ लहरींमुळे (radio waves) शक्य झाले आहे. संगणकात wi-fi चा वापर करावयाचा झाल्यास त्यामध्ये वायरलेस अ‍ॅडॉप्टरचा समावेश असावा जो रेडिओ सिग्नलमध्ये पाठविलेल्या डेटाचे भाषांतर करेल. हेच रेडिओ सिग्नल एंटेनाद्वारे राउटर म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या डीकोडरवर प्रसारित केले जातात. हे सिग्नल्स डीकोड झाल्यावर, वायर्ड इथरनेट (wired ethernet) कनेक्शनवद्वारे डेटा इंटरनेटवर पाठविला जातात.

वायरलेस नेटवर्क two-way traffic म्हणून कार्य करत असल्याने, इंटरनेट वरून प्राप्त झालेला डेटा संगणकाच्या वायरलेस अ‍ॅडॉप्टरद्वारे प्राप्त रेडिओ सिग्नलमध्ये कोडित करण्यासाठी राउटरमधून जातो. बर्‍याच नवीन लॅपटॉप, मोबाईल फोनमध्ये इनबिल्ट वाय-फाय कार्ड असतात ज्यामुळे आपण काहीही न करता या उपकरणांमध्ये wi-fi चा वापर करू शकतो. हा नेटवर्क-कनेक्शन फ्री (wireless) असल्याने वापरकर्त्यास लॉगिन आयडी आणि पासवर्ड विचारला जातो. काही भागांमध्ये विनामूल्य बेस नेटवर्क कनेक्शन देखील चांगले आहेत.

See also क्लाऊड कम्प्यूटिंग म्हणजे काय?

wi-fi सेवा सध्या मोठ-मोठ्या शहरांमध्ये हॉट स्पॉट्सचे (hot spot) नव-नवीन पॉईंट तयार करत आहेत. हा एक छोटासा बॉक्स आहे जो इंटरनेटमध्ये हार्डवेअरयुक्त असतो. रेस्टॉरंट्स, विमानतळ आणि हॉटेल कार्यालये, विद्यापीठे इत्यादी सार्वजनिक ठिकाणी बरेच वायफाय हॉट स्पॉट्स उपलब्ध आहेत.

वायरलेस राउटर म्हणजे काय?

वायरलेस राउटर एक प्रकारचा हार्डवेअर डिव्हाइस आहे जो सामान्यत: घरात वापरला जातो. हे वायरलेस नेटवर्कचे हृदय आहे. मुख्यत्वे हे डिव्हाइस इंटरनेट सेवा प्रदाते (internet service provider) त्यांची इंटरनेट केबल कनेक्ट करण्यासाठी वापरली जाते. कधीकधी, याला डब्ल्यूएलएएन डिव्हाइस (WLAN : वायरलेस लोकल एरिया नेटवर्क) देखील म्हटले जाते. या राउटरचे मुख्य कार्य म्हणजे राउटरचे नेटवर्क कार्यें आणि वायरलेस ऍक्सेस बिंदू एकत्र करणे होय. वायरवर आधारित नेटवर्क प्रमाणेच, हब एक मध्यम स्थान आहे जिथे सर्व संगणक नेटवर्क प्रवेश प्रदान करण्यासाठी त्यास जोडलेले असतात. ते सध्या, वायरलेस हबच्या स्वरूपात उपलब्ध आहेत ते राउटरसारखे कार्य करतात परंतु हे गेटवे आहेत.

डेस्कटॉप वायफाय राउटर

डेस्कटॉप वाय-फाय राउटरद्वारे वापरकर्ते इंटरनेटवर वायरलेसपणे एकत्र होऊ शकतात. हे राउटर आकाराने छोटे असतात आणि अँटेनासह बॉक्ससारखे दिसतात. हे डिव्हाइस कामाच्या ठिकाणी किंवा घरी सिग्नलचे प्रसारण करतात. जेव्हा वापरकर्ता बेस वायफाय राउटरपासून खूप दूर असेल तेव्हा सिग्नल कमकुवत होतात. म्हणून मोठ्या कार्यक्षेत्रात अनेक वायरलेस राउटरची व्यवस्था केली जाते.

मोबाइल हॉटस्पॉट/वायफाय हॉटस्पॉट म्हणजे काय?

प्रत्येक स्मार्टफोनमध्ये मोबाइल हॉटस्पॉट (hotspot) एक सामान्य वैशिष्ट्य आहे. एकदा मोबाइल फोनमधील हॉटस्पॉट चालू झाला की मोबाइल ऑपरेटर इंटरनेटला परवानगी देण्यासाठी अन्य डिव्हाइसद्वारे वायरलेस नेटवर्क कनेक्शन दुसऱ्याला देऊ शकतात. एक सोपी वायफाय हॉटस्पॉट एक मोबाइल हॉटस्पॉट आहे जो सेल फोनच्या कॅरियरमध्ये प्राप्त केला जातो. हे एक पोर्टेबल डिव्हाइस असून तो सिग्नल प्रसारित करण्यासाठी सेल्युलर टॉवर्स वापर करतो. लॅपटॉप्स, आयपॉड्स सारखी भिन्न भिन्न उपकरणे वायरलेसरित्या त्या डिव्हाइसशी जोडली जाऊ शकतात जे आपण जिथेही प्रवास करता तिथे इंटरनेटशी कनेक्ट होतात. स्मार्टफोनप्रमाणेच, फिरण्यायोग्य हॉटस्पॉटची मासिक किंमत आपण निवडलेल्या डेटा योजनेच्या वापरावर अवलंबून असते. स्थिर सार्वजनिक वायफाय हॉटस्पॉट्स शोधून इंटरनेटला अनुमती देण्यासाठी या प्रकारचे हॉटस्पॉट अधिक सुसंगत आहे.