मोबाईल सिम (सब्सक्राइबर आइडेंटिटी मॉड्युल)

आज या तंत्रज्ञानाच्या जगात आपण जगत आहोत. तंत्रज्ञानाने माणसाचं जीवन पुरतं बदलून टाकलं आहे. त्यांपैकी एक म्हणजे मोबाईल (mobile) हे आपल्यासाठी काही नवीन नाही. जेव्हापासून वायरलेस इंटरनेटचा शोध लागला तसतशी मोबाईलची मागणी वाढत गेली. आज इंटरनेटद्वारे किती जण आपली उपजिविका करत आहेत याबद्दल वेगळं बोलायची गरज नाही.

परंतु, हे सगळं बाजूला ठेवल्यास सर्वप्रथम मोबाईलवर, ज्या पण आपल्याला सुविधा मिळतात त्या एका सिमकार्ड (simcard) मुळे शक्य आहेत. आपल्या मोबाईलमध्ये जर सिमकार्ड नसेल तर आपल्या मोबाईलची किंमत शून्य आहे. तर याच सिमकार्डविषयी या लेखात आपण माहिती घेणार आहोत.

सिमकार्ड म्हणजे काय ( What is sim card ? )

सब्सक्राइबर आइडेंटिटी मॉड्युल (subscriber identity module) ज्याला आपण संक्षिप्त रूपात सिम कार्ड (sim card) असे म्हणतो. पण सामन्यतः व्यवहारात याला आपण सब्सक्राइबर आइडेंटिटी मॉड्युल ऐवजी sim card च संबोधले जाते. तर मराठीमध्ये ग्राहक ओळख मॉड्यूल म्हणतात. ग्राहक ओळख मॉड्यूल म्हणून ओळखले जाणारे एक सिम कार्ड एक स्मार्ट कार्ड आहे जे ग्राहकांची माहिती संग्रहित करते जे स्मार्टफोनला विशिष्ट मोबाइल नेटवर्कवर connect करते.

सिम कार्डमध्ये वापरकर्त्यांचे स्थान, फोन नंबर, नेटवर्क authorization डेटा, वैयक्तिक सुरक्षा, संपर्क याद्या आदी माहिती समाविष्ट असते. सिम कार्ड मोबाइल वापरकर्त्यास डेटा आणि त्यासह येणार्‍या विविध वैशिष्ट्यांचा (unlimited call, sms, etc) वापर करण्यास अनुमती देतात. सिमकार्डशिवाय मोबाइल वापरकर्ते, 4G LTE सारख्या इंटरनेट सेवांशी संपर्क साधण्यास किंवा sms पाठविण्यास सक्षम नसतात. सिम कार्ड असलेले सर्व फोन समान कार्य करत नाहीत.

कारण येथे दोन भिन्न टेक्नोलॉजीजचा वापर केला जातो. त्यामध्ये प्रामुख्याने GSM (global system for mobile communication) आणि CDMA (code division multiple access). GSM हे सर्वात मोठ्या प्रमाणात अवलंबले गेलेले मोबाइल नेटवर्क आहे. AT आणि T व T-mobile सारखे नेटवर्क कॅरियर gsm चा वापर करतात.

एखादा वाहक gsm वापरत असल्यास, याचा अर्थ असा आहे की वापरकर्ते त्यांचे सिम कार्ड एका डिव्हाइसमधून काढून इतर डिव्हाइसमध्ये insert करून त्यामध्ये समाविष्ट असलेल्या सेवांचा लाभ घेऊ शकतात. cdma फोनला सिम कार्डची आवश्यकता नसते; त्याऐवजी, मोबाइल डिव्हाइस electronic serial number (ESN) वापरतात. ज्या वापरकर्त्यांकडे with ESN मोबाईल फोन आहेत ते इतके सहजपणे डिव्हाइस दरम्यान स्विच करू शकत नाहीत कारण वापरकर्त्यांना त्यांच्या नेटवर्क कॅरियरकडून परवानगीची आवश्यकता असते.

नेटवर्क कॅरियर जसे की sprint आणि verizon cdma वापरतात. जरी sprint आणि verizonसारख्या वाहकांना सिम कार्डची आवश्यकता नसली तरीही, त्यांच्या नेटवर्क अंतर्गत असलेल्या डिव्हाइसमध्ये सिम कार्ड्स असतात. कारण मोबाइल डिव्हाइसला 4G LTE वापरण्यासाठी सिम कार्ड वापरण्याची आवश्यकता असते. सिम कार्ड रीडर नावाचे डिव्हाइस सिम कार्रवरून संगणक किंवा अन्य डिव्हाइसवर डेटा अपलोड करण्यासाठी वापरले जाते.

सिमकार्डचे प्रकार ( Types of Sim Card )

बदलत्या तंत्रज्ञानानुसार सिमकार्ड वेगवेगळ्या आकारात आणले गेले. सिमकार्डचे प्रकार खालीलप्रमाणे:

1)Standard Sim Card

standard सिम कार्डचे आकारमान 25 x 15 mm असून ते जुन्या मूलभूत फोनमध्ये वापरले जाते.

2)Micro Sim Card

मायक्रो सिम कार्डचे (micro sim card) आकारमान 15 x 12 mm असून 2010 पासून या मायक्रो सिमकार्डचा वापर वाढू लागला.

3)Nano Sim Card

नॅनो सिम कार्डचे आकारमान 12.3 x 8.8 mm असून ते नवीन स्मार्टफोनमध्ये वापरले जातात.

4)Embedded Sim Card

eSIM किंवा एम्बेड केलेल्या SIMs चे आकारमान 6 x 5 mm असून ते नवीन स्मार्टफोनमध्ये वापरले जातात. नेटवर्क कॅरियरद्वारे eSIMs दूरस्थपणे सक्रिय केले जातात.

5)Dual Sim card

काही फोन आता ड्युअल-सिम कार्ड्सना सपोर्ट करतात, म्हणजे वापरकर्त्याकडे एकाच डिव्हाइसमध्ये दोन भिन्न सिम कार्ड्स असू शकतात. उदाहरणार्थ, आयफोन 10s ड्युअल-सिमला सपोर्ट करतो. ड्युअल-सिम कार्ड अशा लोकांसाठी उपयुक्त आहेत ज्यांना एका डिव्हाइसमध्ये दोन फोन नंबर हवे आहेत. उदाहरणार्थ, एक personal आणि एक business साठी.

धोक्यापासून संरक्षण ( Protection From Threat )

एखाद्या व्यक्तीचे सिम कार्ड हॅकर्ससाठी (hackers) लक्ष्य असू शकते कारण सिम कार्ड एखाद्या व्यक्तीच्या ईमेल, बँकिंग माहिती किंवा सोशल मीडिया खात्यावर अप्रत्यक्षपणे प्रवेश करतो. जर हॅकरला सिम कार्डवरील संग्रहित माहितीवर प्रवेश मिळाला तर हॅकर्स त्या संबंधित डेटा दुसर्‍या सिमकार्डवर हस्तांतरित करू शकतात.

वेगळ्या डिव्हाइसमध्ये वापरण्यापासून प्रतिबंध करण्यासाठी सिम कार्डकडे एक सुरक्षा कोड असतो, जेणेकरून वापरकर्ते त्यांच्या फोनच्या सेटिंग्जमध्ये जाऊ शकतात आणि सिम कार्डसाठीचा पिन कोड आणखी अवघड करू शकतात. इतर सुरक्षितता वैशिष्ट्यांमध्ये डेटाचे संरक्षण करण्यासाठी authorization आणि encryption आदींचा समावेश केला जातो.