एखादी वेबसाइट तयार करण्यापूर्वी, डोमेन नेम काय आहे हे जाणून घेणे महत्वाचे आहे. आपण इंटरनेटमध्ये पाहिले असेलच की प्रत्येक वेबसाइटचे डोमेन नेम असते. जी इंटरनेटच्या जगात वेगळी ओळख बनवते.
पण, हे डोमेन नेम काय असते?
डोमेन नेमला आपण वेबसाईटचे नाव असं देखील म्हणू शकतो. जरी प्रत्येक वेबसाइट तांत्रिकदृष्ट्या IP address वर चालत असली, तरी हे लक्षात ठेवणे खूप कठीण आहे. आपण एक डोमेन नाव वापरतो जेणेकरुन आपली वेबसाइट सहज ओळखता येईल.
संगणक प्रत्येक वेबसाइट कनेक्ट करण्यासाठी आणि उघडण्यासाठी IP address चा वापरतात. IP address म्हणजे एक संख्यांची मालिका असून ती आपल्या डोमेन नावाला assign केली जाते.
डोमेन नेम म्हणजे काय?
डोमेन नेम ही इंटरनेटमधील वेबसाइटची ओळख आहे. DNS (domain name system) किंवा डोमेन नेम ही एक प्रणाली आहे जी वेबसाइटला नावे देते. लोक प्रत्येक वेबसाइटला त्या नावाने ओळखतात. तसे, प्रत्येक वेबसाइट आयपी पत्त्याशी संबंधित आहे (ip address).
हे आयपी अड्रेस नंबरच्या रूपात असतात जसे आपण या उदाहरणात पाहू शकता. उदा: 124.115.121.114 याप्रमाणे IP अड्रेसची मांडणी असते. जेव्हा आपण ब्राउझरमध्ये एखादी वेबसाइट उघडता तेव्हा या नावाशी संबंधित IP अड्रेस ब्राउझरला त्या वेबसाइटचा पत्ता कुठे आहे ते सांगतो.
आपण, DNS एक उदाहरण घेऊन समजू या.
जगात कितीतरी लोक आहेत त्यांना आपण ओळखण्यासाठी एका नावाचा वापर करतो. नाव नसते तर किती अवघड झाले असते याची कल्पनाच करू शकत नाही. जसे एखाद्या व्यक्तीस ओळखण्यासाठी नावे वापरली जातात त्याचप्रमाणे वेबसाइट देखील भिन्न प्रकारच्या आणि भिन्न विषयांच्या असतात. ते त्यांच्या डोमेन नावाने ओळखल्या जातात.
डोमेन नेम सिस्टमची व्याख्या
DNS चे म्हणजेच Domain Name System होय. DNS आपल्या डोमेन नेमला ip पत्त्यांमध्ये रूपांतरित करतात. आपण कोणतीही वेबसाइट डोमेन नावाचा वापर करून उघडतो. त्यासाठी वेब ब्राऊजरवर जाऊन अॅड्रेस बारमध्ये आपल्याला डोमेन नाव एंटर करावे लागते.
DNS येथून आपले काम सुरू करतो. DNS आपण एंटर केलेले डोमेन नावाला IP अड्रेसमध्ये रूपांतरित करते. आता DNS, त्या IP अड्रेस संबधीत सर्व्हरमधील सर्व डेटा आणतो आणि ब्राउझरमधील वेबपृष्ठाद्वारे आपल्यासमोर डिस्प्ले करतो.
येथे लक्षात घेण्यासारखी गोष्ट म्हणजे आपण इंटरनेटवरील प्रत्येक वेबसाईटचा IP अड्रेस लक्षात ठेवू शकत नाही. त्यासाठीच DNS प्रणालीचा वापर केला जातो. म्हणून आपण एखाद्या वेबसाईटला तिच्या डोमेन नावाने ओळखतो नाकी IP अड्रेस वरून.
यूआरएल म्हणजे काय? | What is URL?
जेव्हा आपण ब्राउझरमध्ये अॅड्रेस बार एंटर करुन वेबसाइट उघडतो तेव्हा काहीवेळा अॅड्रेस बार पूर्ण भरला जातो. आणि अड्रेस बारमध्ये लांबलचक काहीतरी लिहिलेलं आपल्याला पाहवयास मिळते. या संपूर्ण ओळीला url असे म्हणतात उदा.,
https://www.example.com/search?dcr=0&source=hp&ei=16_SWun7BZfEvwTDqLnICQ&q=hat+is+domain – याला URL म्हणतात. या संपूर्ण ओळीचा एक छोटासा भाग, जो संबधीत वेबसाइटचे नाव असते, आणि ते म्हणजे डोमेन नेम होय. याच डोमेन नावाला तांत्रिक भाषेत DNS असे संबोधले जाते.
डोमेन नेम कार्य कसे करते?
जसे आपण आपल्या मोबाइल फोनमध्ये गाणी आणि व्हिडिओ संग्रहित करण्यासाठी फोन मेमरी किंवा मेमरी कार्ड, एसडी कार्ड वापरतो. त्याचप्रमाणे, इंटरनेटमधील सर्व वेबसाइट्स सर्व्हरवर होस्ट केल्या जातात आणि त्या होस्टिंग सर्व्हरला डोमेन नेम जोडला जातो. जेणेकरून कोणीही वापरकर्ता वेबसाईटवरील डेटाचा ऍक्सेस घेऊ शकेल. जेव्हा आपण ब्राउझरवर जातो आणि त्याच्या अॅड्रेस बारमध्ये वेबसाइटचे नाव एंटर करतो, तेव्हा IP address संबंधित डेटा आपल्यासमोर डिस्प्ले होतो.
डोमेन नेमसाठी IP अड्रेस का वापरले जाते?
हे नेम IP अड्रेसला represent करते, एकापेक्षा अधिक IP ना (Internet Protocol) ओळखण्यासाठी sites नावे वापरली जातात. प्रत्येक DNS हा IP अड्रेसशी जोडलेला असतो.
मग IP अड्रेससाठी नाव का वापरले जाते हा प्रश्न तुमच्या मनात नक्कीच आला असेल ?
तर त्याचे उत्तर असे आहे की, IP अड्रेस हा अंकांमध्ये असतो आणि तो आपल्याला लक्षात ठेवणे खूप कठीण जाते म्हणून डोमेन नेम अथवा site नेम वापरले जाते. साइटचे नाव लक्षात ठेवणे सोपे आहे आणि ते आपण आपल्या आवडीनुसार निवडू शकतो. कारण DNS IP अड्रेसचे भाषांतर नंबरमधून शब्दांमध्ये करते.
डोमेनचे प्रकार
सामान्यत: याचे बरेच प्रकार आहेत, परंतु येथे आपण सर्वात जास्त वापरल्या जाणाऱ्या डोमेन नेमची चर्चा करणार आहोत.
TLD extension ची काही उदाहरणे
.com (सर्वोच्च रँक डोमेन)
.edu (शिक्षणाशी संबंधित)
.net (नेटवर्क संबंधित)
.org (संघटनेशी संबंधित वेबसाइट)
.biz (व्यवसाय संबंधित)
.org (संघटनेशी संबंधित)
.gov (शासकीय संबंधित)
TLD देखील अनेक भागात विभागले गेले आहेत.
1)GTLD – General TLD
उदाहरण(Examples):
.com
.net
.biz
.org
.gov
2)CCLTD – Country Code TLD
प्रत्येक देशाचे स्थान दर्शविण्यासाठी 2 letter site नेम स्थापित केले गेले आहे. आपल्या भारत देशासाठी .in या डोमेन नेमचा वापर केला जातो.
3)Second Level Domain
हे TLD नंतर येते. second level नावाचा extension TLD पेक्षा थोडा वेगळा आहे.
उदाहरणः co.in
4)Third Level Domain
उदाहरणः .com.co.in
टॉप DNS प्रोव्हायडर कंपन्या
आपण आपल्या व्यवसायाकरीता वेबसाइट बनवू इच्छित आहात. तर तुम्हीही स्वत: साठी एक डोमेन विकत घेऊ शकता.
मी तुम्हांला काही DNS सेवा देणाऱ्या कंपन्यांची नावे सांगू इच्छितो जिथून आपण स्वत: साठी डोमेन विकत घेऊ शकता.
खाली दिलेल्या कंपन्यांच्या सूचीमधून आपण कोणतीही एक निवडू शकता.
- GoDaddy
- Namecheap
- BigRock
- Net4 India
- Square Brothers
- India Links
- 1and1
- Znetlive
तेथे नोंदणी करून तुम्ही तुमच्या व्यवसायासंबधी डोमेन नेमची नोंदणी करून वेबसाइट सुरू करू शकता.
डोमेन नेम कसे निवडावे?
- DNS ची नोंदणी करताना आपल्या व्यवसायासंबंधित करावी.
- असे नाव निवडा जे लहान आणि लक्षात ठेवण्यास सुलभ आहे.
- वेबसाईटचे नाव आणि वेबसाइट पूर्णपणे भिन्न असणे आवश्यक आहे म्हणजेच अद्वितीय.
- शक्यतोवर, TLD खरेदी करण्याचा प्रयत्न करा.
- आपल्या DNS मध्ये फक्त alphabet चा वापर करा त्यामध्ये प्रतीके किंवा संख्या समाविष्ट करू नका.
उदाहरणार्थ : www.example.com
याप्रमाणे तुमचे डोमेन नेम असावे. धन्यवाद!!
